Szkolnictwo wyższe
Olsztyn jest miastem akademickim. Funkcjonują tutaj 3 uczelnie wyższe (w tym Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) oraz 2 filie uczelni wyższych spoza regionu. Na 10 tys. mieszkańców przypadało 1,2 tys. studentów oraz 0,4 tys. absolwentów – to 4-krotnie więcej niż w kraju.
Olsztyn to jeden z czołowych ośrodków akademickich Polski północno-wschodniej, co przyciąga tutaj ambitną młodzież z całego regionu, jak również z województw ościennych. Na terenie Olsztyna funkcjonują 3 uczelnie wyższe, tj.: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyńska Szkoła Wyższa, Olsztyńska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania im. Kotarbińskiego, oraz 2 filie uczelni wyższych spoza regionu, tj. Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Korczaka w Warszawie oraz Gdańskiej Szkoły Wyższej. W roku akademickim 2021/2022 kształciło się tutaj ok. 18 tys. studentów.
Wg danych GUS, w ciągu ostatnich 5 lat mury wszystkich olsztyńskich uczelni wyższych opuściło ponad 37 tys. absolwentów (77,1% osób kończących uczelnie wyższe w regionie).
Szkolnictwo zawodowe
W roku szkolnym 2020/2021 w Olsztynie w 57 szkołach zawodowych ogółem (wskaźnik obejmuje: technika, technika uzupełniające, ponadgimnazjalne technika uzupełniające, szkoły przysposabiające do pracy zawodowej, zasadnicze szkoły zawodowe, szkoły policealne, szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe, zasadnicze szkoły zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych, włącznie ze specjalnymi) naukę pobierało 8,7 tys. uczniów i 1,4 tys. absolwentów, którzy mieli możliwość nauki ponad 60 zawodów. W 7 zasadniczych szkołach zawodowych spośród 736 uczniów i 100 absolwentów większość kształciła się w zawodzie kucharza, mechanika pojazdów samochodowych oraz fryzjera i sprzedawcy, zaś wśród kończących szkoły, większość stanowili sprzedawcy, kucharze, i cukiernicy. W 10 technikach naukę pobierało 3,4 tys. uczniów (większość w zawodzie technik pojazdów samochodowych, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik obsługi turystycznej i technik usług fryzjerskich) oraz 0,5 tys. absolwentów (głównie technicy informatycy i hotelarstwa, technicy ekonomiści i technicy pojazdów samochodowych). W 36 szkołach policealnych kształciło się 4,2 tys. uczniów (większość w zawodzie technik BHP, technik usług kosmetycznych i technik administracji) oraz 0,8 tys. absolwentów (przede wszystkim technicy usług kosmetycznych, technicy farmaceutyczni i technicy rachunkowości). W 2 szkołach artystycznych było 350 uczniów i 43 absolwentów kształcących się w zawodach muzyków i plastyków.